امام حافظ ابی عبدالرحمان احمد بن شعیب نسائی – نویسنده­ کتاب خصائص امیرالمومنین – که صاحب یکی از کتابهای صحیح شش گانه (صحاح سته) برادران اهل تسنن است، کتابهای مختلفی تألیف کرده است. کتاب حاضر جمع آوری احادیث نبوی است، که در شأن امیرالمومنین علی (ع) و اهل بیت ایشان وارد شده است. علت تألیف «خصائص امیرالمومنین علی بن ابیطالب (ع)» این است که وی در اواخر عمر از مصر به دمشق رفت. چون دید عده­ زیادی از منحرفین هستند که علی (ع) را نمی­ شناسند، این کتاب را تألیف کرد که مناقب و فضائل علی (ع) از قول پیامبر (ص) است، به این امید که کسانیکه آن را مطالعه می­کنند یا می­شنوند هدایت شوند. اما مردم دمشق که تربیت شده­ فرهنگ معاویه بودند، با دیدن کتاب، از او در مورد فضایل معاویه سوال کردند، نسایی گفت: اما معاویه، من فضیلتی در او سراغ ندارم مگر این (فرموده­ پیامبر) که «خدا شکمت را سیر نکند.» مردم به او هجوم آوردند و آنقدر او را زدند که بیمار شد، سپس او را از مسجد بیرون کردند. نسایی گفت مرا به مکه ببرید. او را به مکه بردند و همان جا فوت کرد. عده­ دیگر می­گویند در دمشق به علت ضربات شدید مردم بیمار شد، سپس به رمله از شهرهای فلسطین رفت و در همانجا شهید و دفن شد؛ که ظاهراً خبر دوم صحیح­تر است.

مترجم در مقدمه­ خود در این کتاب نوشته است:

1- این مهم­ترین کتابی است که یکی از بزرگ­ترین علمای اهل تسنن در مورد ویژگی­هایی که اختصاص به امیرالمومنین علی(ع) دارد و بقیه صحابه در آن سهمی ندارند، نوشته شده است.

2- در حدیث­هایی از کتاب، مقایسه­ای بین علی (ع) و سایر صحابه به ویژه خلفای راشدین آورده است که با برتری مطلق علی (ع) پایان داده است.

3- در اصل کتاب، فقط برای علی (ع) عنوان رضی الله عنه یا کرم الله وجهه آورده است. یعنی نسایی خود را مقید به آوردن عنوان رضی الله عنه برای بقیه­ صحابه نکرده است. ما هم از اصل کتاب تبعیت کرده­ایم و بجای علیه السلام عبارت رضی الله عنه یا یعنی کرم الله وجهه را جلوی نام علی (ع) گذاشتیم.

 

کتاب حاضر شامل 47 حدیث به زبان عربی است که معنی آنها در ذیل هر حدیث نوشته شده است و فصل بندی دارد و حدیث­های وارده در خیلی از فصلها با مختصر تغییر، تکرار شده است که این موضوع در کتب حدیث بسیار معمول است. چون حدیث­ها با راوی­های مختلف مختصر فرقی با هم دارند برای اطمینان حدیث همه­ راوی­ها را ذکر می­کنند. البته کتاب اصلی اسناد و مراجع نداشت و اشکالاتی هم در آن بود، خوشبختانه مرحوم دکتر هادی امینی فرزند مرحوم آیت الله امینی صاحب الغدیر، حدود پنجاه سال پیش با زحمت زیاد اسناد و مراجع این کتاب را که عمدتاً از کتب برادران اهل تسنن است پیدا کرده و در پاورقی ذکر کرده­اند و پس از تصحیح به چاپ آن اقدام نموده­اند.

 

برخی از عناوین احادیثی که در این کتاب آمده است عبارت است از:

«نماز امیرالمومنین، عبادت علی (ع)، منزلت علی (ع)، فرمایش پیامبر دربارهی علی (ع)، گفتار نبی (ص)، توجه دادن پیامبر که خواندن سوره­ توبه با علی (ع) است، علاقه نشان دهید به دوستی علی (ع)، جایگاه علی (ع) و نزدیکی او به پیامبر، برخورداری علی (ع) از خصوصیت رفتن روی دوش پیامبر (ص)، تشویق در کمک به علی (ع) و ...»

در آخر کتاب نیز نمونه­ای از نسخ اصلی کتاب خصایص (چاپ مصر) آورده شده است. انتشارات امیرکبیر این کتاب را در 167 صفحه