پس از پيروزي انقلاب شكوهمند اسلامي در ايران كه نقطة عطفي در جريان بيداري اسلامي بود و بر مبناي انديشه هاي وحدت گرايانه پيشواي كبير انقلاب حضرت امام خميني (ره) كه اين انقلاب را متعلق به همه مسلمانان وبلكه مستضعفان جهان مي دانستند و نيز بر مبناي رهنمودهاي رهبر معظم انقلاب اسلامي حضرت آيت الله خامنه اي مجمع جهاني تقرب مذاهب اسلامي تأسيس گرديد. اين مجمع در طول سالها فعاليت خويش تاكنون توانسته گام هاي بلند و ارزشمندي در راستاي اهداف وحدت طلبانة خود بردارد.

تعريف تقريب و وحدت اسلامي :

«تقريب» از نظر مجمع جهاني تقريب مذاهب اسلامي عبارت است از نزديك شدن پيروان مذاهب اسلامي باهدف شناخت يكديگر به منظور دستيابي به اخوت ديني براساس اصول مسلم ومشتركات اسلامي و «وحدت اسلامي» يعني همكاري وتعاون پيروان مذاهب اسلامي براساس اصول مشترك اسلامي واتخاذ موضع واحد براي تحقق اهداف و مصالح عاليه امت اسلامي و موضع گيري واحد در برابر دشمنان اسلام.

مباني تقريب

حركت تقريب مذاهب اسلامي بر مبناي و اصول كلي استوار است كه مهمترين آنها عبارت است از:

1. قرآن كريم وسنت نبوي دو منبع اساسي براي شريعت اسلام هستند وتمامي مذاهب اسلامي در اين دو اصل مشترك مي باشند و حجيت ساير منابع در گرو استناد به اين دو منبع اصلي است.

2. ايمان به اصول و اركان زير ملاك مسلماني است:

الف ايمان: وحدانيت خداي تعالى ب ايمان به نبوت وخاتميت رسول اكرم (ص) وسنت پيامبر به عنوان يكي از منابع اصلي دين ج ايمان به قرآن كريم ومفاهيم آن د ايمان به معاد هـ عدم انكار ضروريات دين وتسليم شدن به ارگان اسلام مانند نماز، زكات، روزه، حج، جهاد و….
3. مشروعيت اجتهاد و آزادي بحث و به رسميت شناختن اختلافات فكري در چارچوب منابع اصلي اسلامی
4.التزام به وحدت اسلامي بر اساس تعريف ارايه شده

5. اصل برادري و اخلاق اسلامي در تعامل ميان مسلمانان.


اهداف مجمع:

1. كمك به امر احياء و گسترش فرهنگ و معارف اسلامي و دفاع از حريم قرآن كريم وسنت پيامبر اكرم (ص)
كوشش در راه ايجاد آشنايي و تفاهم بيشتر بين علماء متفكران و پيشوايان مذهبي جهان اسلام در زمينه هاي اعتقادي، فقهي، اجتماعي و سياسي.
2.گسترش انديشه تقريب در بين انديشمندان جهان اسلام و انتقال آن به توده هاي مسلمان و آگاه نمودن آنان از توطئه هاي تفرقه انگيز دشمنان اسلام.

3. رفع بدبينيها وشبهات بين پيروان مذاهب اسلامي

4.كوشش در تحكيم واشاعة اصل اجتهاد و استنباط در مذاهب اسلامي

5.سعي در ايجاد هماهنگي و تشكيل جبهة واحد در مقابل توطئه هاي تبليغاتي و تهاجم فرهنگي دشمنان اسلام.


اصول و ارزشهاي مجمع:

1. ضرورت همگاري همه جانبه در موارد مورد اتفاق مسلمانان

2. لزوم موضع گيري هماهنگ واحد در برابر دشمنان اسلام

3. پرهيز از نسبت دادن كفر وفسق و بدعت به يكديگر

4.برخورد محترمانه در امور اختلافي

5.آزادي انتخاب مذهب

6. آزادي عمل به احكام شخصي پيروان مذاهب

7.پايبندي به فرهنگ گفتگوي سالم ورعايت آداب آن

8. لزوم اهتمام همه مسلمين به ابعاد عملي تقريب و تبلور ارزش هاي آن در تمامي عرصه هاي زندگي


بخش هاي مهم مجمع:

1.شوراي عالي

اعضاء اين شورا تعدادي از برجسته ومتفكر مذاهب مختلف اسلامي از كشورهاي مختلف همچون عراق، لبنان، مالزي، آمريكا، پاكستان، عمان و ايران هستند وتعين خط مشي و فعاليت هاي مجمع و نظارت بر آن را بر عهده دارند.

2.مجمع عمومي
:
بيش از 100 نفر از متفكران و علماي جهان اسلام از مذاهب مختلف اسلامي عضو اين مجمع هستند كه وظايف مهم زير را بر عهده دارد:
بررسي مسائل و مشكلات كلي جهان اسلام و راه حل آن

ارايه راهكارها وبرنامه هايي براي فعاليت هاي مجمع

نظارت بر فعاليت هاي مجمع

3.دبير كل:

دبير كل عالي ترين مسؤول اجرايي مجمع است كه وظيفه پي گيري و اجراي مصوبات شوراي عالي و مجمع عمومي و مديريت كليه بخشهاي مجمع را بر عهده دارد.

4.معاونت ها

5.دانشگاه مذاهب اسلامي

اين دانشگاه كه ثمره عملي تقريب مي باشد در سال 1374 (هـ ش) در تهران تأسيس گرديد و در آن جوانان پيرو مذاهب اسلامي از كشورهاي مختلف اسلامي به فراگيري علوم اسلامي از جمله فقه مذاهب، علوم قرآن و حديث، تاريخ اسلام و فلسفه و كلام اسلامي شمغول هستند وضمن فراگيري عملي فرهنگ تقريب و زندگي مسالمت آميز و توأم با برادري اسلامي، كارشناسان زبده اي در حوزه علوم اسلامي و مبلغان شايسته اي براي فرهنگ تقريب در جوامع اسلامي خواهند شد.

مدرك تحصيلي اين دانشگاه رسمي و مورد تأييد وزارت علوم ايران است واعضاء هيأت علمي آن را اساتيدي از فرهيختگان و علماي مذاهب مختلف اسلامي تشكيل مي دهند در اين دانشگاه به زودي مقاطع تحصيلات تكميلي نيز داير خواهد شد. ضمناً دانشگاه مذاهب اسلامي تاكنون چهار دوره دانش آموخته داشته است كه بسياري از آنها از نخبگان علمي و داراي رتبه هاي برجسته در آزمون ها والمپيادهاي مختلف علمي مي باشند.